Eén bron voor alles over flow. Bekijk onze Bibliotheek pagina hier
Peter Murphy, de mastercoach uit Uden, heeft zich gebogen over de flow, de zone, de roes. Wat is dat toch, Flow? Hoeveel momenten kun je opnoemen dat je zegt: dat was nou mijn moment.’ ‘Alles ging zoals ’t ging. Ik deed wat ik kon. En het ging als vanzelf. Ik hoefde tijdens de wedstrijd niet na te denken. Het gebeurde gewoon’?
‘Op zo’n moment van Flow eis je niks van jezelf. Je bent vrij. Er is geen bewustzijnsvernauwing. Er is geen verleden. Er is geen toekomst. Je bent alleen maar in de waarneemstand. Je bent alleen maar in het hier en nu. Ik zeg altijd: je bent in contact met je lichaam. Dat is het hele mooie. Je vertrouwt blijkbaar op de wijsheid van je lichaam. Je geeft je over aan de onbewuste piloot. Die piloot is duizenden keren bewust gestuurd. Hij is getraind op techniek, op strategie. Om ooit eens de dingen uit te voeren zonder dat je erbij hoefde na te denken.’ Als het lichaam op de automatische piloot staat, dan is dat het moment dat je linker- en rechterhersenhelft in flow samenwerken, betoogt Murphy.
Hij is van mening dat die geestelijke staat te beïnvloeden is. Je kunt jezelf in flow krijgen. ‘Simpel: zet je doelen niet te hoog, wel haalbaar. Maar het moeten wel uitdagende doelen zijn, daar haal je jouw motivatie uit. Tijdens de wedstrijd mag je niet gaan calculeren, in de zin van goed en fout, van plus en min. Je moet wegblijven van het scorebord. Zo van: één punt tegen, maar ik sta er gelukkig nog vijf voor. Dat is in de toekomst denken, resultaatgericht denken. Fout. Je moet je puur op je prestatie richten. Bezig zijn met de dingen die je onder controle hebt. Je lichaam staat in de juiste versnelling. Dat is je arousal.’
Murphy schildert het figuurtje uit een reclame dat op de schouder van de hoofdpersoon zittend zich overal mee bemoeit. ‘Dat mannetje is er niet. Zo’n ventje dat vraagt: hee, wat ben je aan ’t doen, joh? Klootzak, dat doe je niet goed. Die schaduw die jou aldoor vragen stelt over het inleveren van je voorsprong die is er niet. Er is geen stemmetje in je hoofd.’ De kwestie van wat je kunt en wat je moet leveren behoort volkomen in evenwicht te zijn.
‘De afwezigheid van dat mannetje met dat stemmetje is de kwaliteit van de rechterhersenhelft. Eigenlijk ben je egoloos aan het sporten. Het ego vraagt zich steeds maar af of iets goed of fout is. Die gaat vergelijken met anderen. In flow ben je egoloos. ‘In de sport zie je vaak mensen die denken dat hun ego heel belangrijk is en daar hun motivatie uit putten om de top te bestormen. Dat zijn degenen die op superioriteit zijn gericht, alleen winnen telt. Dat is levensgevaarlijk in wedstrijden. Je ego speelt dan een zeer grote rol.’
De hersenhelften verdienen bestudering. ‘Beide hersenhelften verwerken informatie op een heel verschillende manier. Je kunt mensen bij wie de linker of rechter dominant zijn ook onderscheiden. De linker hersenhelft mensen hebben een wat mechanisch aandoende beweging. Onder stress wordt die beweging zelfs houterig. Zeer goed zichtbaar bij sporters met voorkeur voor grote lichaamsspieren motoriek tendens.’ ‘De mensen met de dominante rechter hersenhelft hebben de mooiere beweging. Die heeft een veel mooiere overgang van de ene naar de andere beweging. Je sport met je rechterhelft. Die denkt ook niet stap voor stap, maar veel meer als een groot geheel. De linkerhelft mensen zijn meer van stap voor stap, van het compartiment denken.’ ‘Ik zeg niet dat de linker hersenhelft dominante sporter de top niet kan halen, zeer zeker wel. Maar als hij tijdens het sporten steeds achtervolgd wordt door die linker hersenhelft, dat hij steeds wil evalueren van goed en fout, dan loop je in een val en duik je in de denkstand. Rechter hersenhelft dominante mensen zijn ook sporters die steeds hun opties langer openhouden, die afwachten. Aan te lang afwachten heb je natuurlijk ook niks. Maar ook hier is het én én.’
De coaches staan bij flow zelf ook voor een zeer lastige opdracht. ‘Hoe kun je als coach dat proces coachen om sporters zover te brengen dat ze opgaan in de handeling en in de wedstrijd? Daarvoor moet je waardevrij kunnen coachen. Ook als coach moet je dat kanaal kunnen openhouden. Het kanaal van: ik neem waar wat er gebeurt, maar het is niet goed of fout. Het is links of rechts, hoog of laag, voor of achter.’
Het was het WK volleybal en Murphy vertoefde in Belo Horizonte. Hij stapte rond in het grote sportcomplex van de plaatselijke vereniging en stuitte dagelijks op een Braziliaan die alle trainingen van verschillende teams van nabij volgde. Wat hij deed was naar de kracht van een sportman kijken. Hij zei: “Ik heb daar een aantal vragen uit gedestilleerd. Wat is nou in je kracht zitten? Hoe raak je dat kwijt? Hoe kom je er weer in? Hoe behoud je ‘t? Dat zijn de vragen”, zei die Braziliaan.
Daar gaat het om. We gingen definiëren wat in je kracht zitten is. Het is heel simpel. Je kracht is niks anders dan: kun je je goed focussen, kun je de aandacht richten op waar ’t om gaat, ben je in staat te ontspannen, ben je in staat om te visualiseren waar je naar toe wilt en kun je heel snel van de denkstand naar de waarneemstand komen?’ De twee spraken er lang over door, over het verschil tussen vanuit het rationele denken een wedstrijd benaderen en het spelen zonder nadenken. ‘Hoe kom ik in die toestand, was de vraag. Het betekent zei die Braziliaan: contact met jezelf hebben, uit je hoofd naar je lichaam gaan.
De Braziliaan en Murphy waren het elf jaar geleden al roerend eens over hun ontdekking. ‘Zorg dat je je ’zintuigkanalen openhoudt en o.a. contact houdt met je lichaam waarmee je het doet, dat je meer kunt vertrouwen op de wijsheid van je lichaam. De flow is als het lichaam stuurt. Laat het gebeuren. Het doet denken aan het kind dat speelt. Tegen dat kind moet je ook niet zeggen hoe hij de blokjes moet stapelen. Het kind gaat volkomen op in zijn activiteit. Let it flow. Waarnemen en handelen zijn één geworden. Dat kind leert zich de dingen zelf.’
De coach die de flow van zijn pupillen wil bevorderen moet zijn pupil ondervragen over de momenten dat het zo extreem goed ging. ‘Maar wat gebeurt er als er geen gewenst resultaat is? Of als een team ontspoort, wat is er dan aan de hand? Die vragen moet je stellen. Opdat je scenario’s kunt samenstellen om weer terug te komen in je kracht. Dat is authentiek coachen en sporten. ‘Het gaat om het terugbrengen van de sporter, het team en de coach. Dat is de drie-eenheid waar ’t om draait. Het is zo lastig want er zijn zoveel afleidingen. Gedachten, gevoelens, gedrag. Pfff, zo door het gat van de deur weer weggewaaid. Je weet: het komt te voet en het rent weg te paard.
Ben je geïnteresseerd in flow, hoe je dit voor jezelf kunt creëren en hoe je als coach hierop kunt trainen en coachen? Op woensdag 20 april 2022 start de opleiding MasterCoach Flow in Sports. Voor meer informatie KLIK HIER
Ontmoet Martijn Leonard, toepassing van flow in voetbal
Ontmoet ook anderen
Ontvang 7 essentiële lessen in je inbox. Geniet vandaag nog van dezelfde training als wereldkampioenen.
